Ratten van de lucht

Er zit een duif op het gras in de tuin. Ze schudt haar kopje als een natte hond, rekt zich uit, krimpt dan weer in elkaar. Ze zoekt wat onder haar oksel.
Eerst denk ik nog dat ze een ei zit uit te broeden. Maar als ze zich een kwartslag draait, zie ik dat er wat mis is. Ze hapert, het lukt haar nauwelijks om te bewegen.
Ik stap er naartoe.
Verschrikt wil ze vluchten maar haar ene vleugel klapwiekt niet mee.
‘Ocharme vogeltje,’ mompel ik, ‘wat is jou overkomen?’  
Ze kijkt me aan maar antwoordt niet. Logisch. Duiven praten niet. Ze roekoeën de langslapers uit hun bed, planten zich neer waar ze willen en schijten daar de boel dan vrolijk onder.  
Ik streel haar kopje. Het dons voelt verrassend stug.
‘Bij mij ben je veilig, duifje,’ fluister ik.

Ik herinner me een voorval van toen ik nog een kleine jongen was en we in een Limburgs boerengat woonden. Mijn vader had een duif in zijn handen. Ook dat vogeltje keek bang. Toen draaide mijn vader met een korte ruk het beest de nek om. Het was het eerste lijkje dat ik in mijn leven zag. Ik weet nog dat ik huilde. Ik herinner me niet meer of ik het ook lekker vond.
Op school leerden we dat de duif symbool staat voor vrede maar hier in de stad noemen we duiven de ratten van de lucht.

Ook ratten kennen pijn. Pijn is universeel, overal en altijd voor iedereen hetzelfde.
Ik zoek een kartonnen doos en leg er een oude krant in. Voorzichtig til ik het gekwetste beest op.
Ik stel geen vragen. Hoef niet te weten waar ze vandaan komt. Waarom ze in onze tuin is neergestreken en niet in die van de buren. Wat ze eet of in welke god ze gelooft.
Ze is gewond en heeft hulp nodig. Dat ziet zelfs mijn luie oog. Ik weet een dierenopvanghuis in de buurt waar voor haar kan worden gezorgd. Ik zet de doos achter in de wagen. Op de krant verschijnt een kleverige plas grijze smurrie, ik hoop maar dat de bodem van de doos dik genoeg en strontbestendig is.

Later thuis gaat de telefoon. Niet het duivenopvanghuis maar Vluchtelingennetwerk Vlaanderen aan de lijn.
‘U ondertekende enige tijd geleden een petitie,’ frist een vrouw mijn geheugen op. ‘Waarom deed u dat?’
Welke petitie ze precies bedoelde, vraag ik. Ik deel nogal gemakkelijk handtekeningen uit. Ik zie het als oefening voor later, als ik beroemd zal zijn en mijn naam moet graveren op buiken en billen van opgewonden fans.
‘Een menswaardige behandeling van daklozen,’ antwoordt ze.
Kan best. Ik ben heel erg voor menswaardige behandelingen in het algemeen en van daklozen in het bijzonder. Er is niet zo gek veel nodig om er zelf een te worden.
Het gesprek kabbelt aangenaam. De mevrouw en ik kennen elkaar niet maar we spreken dezelfde taal. We hebben het over die gedupeerden die ook nu weer in de kou blijven staan. Ook zij zijn alles kwijt, hals over kop hun land uit gevlucht, op de dool. Ook zij lijden, kennen pijn, verdriet en wanhoop. Ook hun toekomst is uitzichtloos. Maar hun ogen zijn donker, hun haren zwart, hun huid getaand. Zij zijn de anderen. Voor hen leefloon noch zakgeld, onderdak noch werk, geen interview met Fatma en een lekker dessert in een bejaardenwoning.  

Of ik een kleine maandelijkse bijdrage wil overwegen, vraagt de vrouw.
Ik stel geen vragen als ‘Krijg ik dan een fiscaal attest?’, ‘Geeft de overheid een premie?’ of ‘Waar zit mijn winst?’
‘Ok dan,’ zeg ik. Goed voor mijn geweten.

’s Avonds kijk ik naar het Journaal. Het is een hoogdag voor Warm Vlaanderen. Er zijn er nog die in hun buidel hebben getast. Goed van ons, we mogen trots zijn op onze vrijgevigheid.
Dan volgen nog enkele kleine dienstmededelingen.
Dat gratis de zon opgaat. Dat het zakgeld moet worden gebruikt om het gul geboden onderdak te betalen. Dat iemand kost en inwoon aanbiedt in ruil voor seks. Een ander belooft zwartwerk in zijn beenhouwerij. Zo kennen we elkaar weer.
In Terzake nodigt men een door en door Vlaamse partijvoorzitter uit. ‘Vol is vol,’ orakelt hij, en ‘De andere landen moeten.’
Een duif of een rat te zijn, dat is altijd toch de vraag.