Het applaus na de voorstelling dooft langzaam uit. De eerste toeschouwers verlaten de zaal. Zegt de vrouw naast me tegen haar vriendin: ‘Die schapen vond ik wel een belachelijke.’
‘Anders wel een bangelijke,’ antwoordt de vriendin. Intussen rommelt ze in haar handtas, typt een code in haar telefoon en wacht. Ik wacht mee. Ik ben hun gevangene, op stoel zes van rij twee. Zolang de dames op stoelen twee en vier blijven zitten, kan ik de zaal niet uit. Als een gazelle over keuvelende oudere dames wippen, lukt me al enige tijd niet meer zo best.
‘Een originele, dat zeker wel,’ geeft de eerste mevrouw toe.
Ze spreken in fantoomzinnen. Een belachelijke. Een bangelijke. Een originele. Het zelfstandig naamwoord lijkt er nog bij te zijn maar is het niet. Het is weg, als een geamputeerd lidmaat. De toehoorder mag de prothese kiezen die hijzelf het meest vindt passen.
Het ogenblik waarop beslist werd het zelfstandig naamwoord te amputeren moet ik op reis geweest zijn. Ik heb het helemaal gemist. Net zoals toen iedereen plots noemde in plaats van heette. Of jaren later mensen allemaal ineens ergens iets hadden van. Ik kreeg er toen ook ergens wat van, op mijn systeem om precies te zijn. En helemaal toen ook dertigers en veertigers opeens alles kei begonnen te vinden. Keitof, keigezellig, keizacht. Keibelachelijk vond ik dat.
Er is iets mis met hoe wij omgaan met onze taal. Woorden worden heden ten dage in hoge mate verwaarloosd, mismeesterd, misbruikt. Misschien is het beter ze maar helemaal te deleten. Beeld zonder klank. Net zoals in het schouwspel dat de dames en ik net hadden bijgewoond. The Sheep Song, heette het. Het Schapenlied had voor mij even goed gekund. De meerwaarde van al dat Engels in onze taal ontgaat me. Anyway, het geblaat van een kleine kudde schapen was de enige tekst uit het hele stuk. Verder zei geen enkele acteur een woord. Een idee dat navolging verdient.
Ook zonder woorden was de vertelling helder. Een schaap wil mens worden. Dat lukt niet best. Dat had ik dat schaap vooraf ook wel kunnen vertellen. Dat had het dier veel moeite en mij zevenentwintig euro bespaard. De queeste van het beest eindigt waar het begon, bij de kudde. Die keert zich nu echter van haar af. Over de onderliggende moraal moet ik nog even denken. Dat is wel een diepe, geloof ik.
Dat woorden overbodig zijn vindt ook Liesbeth Homans, voorzitster van het Vlaams Parlement. Het nieuwsmedium Apache stelt vragen over de vergoeding van langdurig afwezige parlementsleden, zoals Sihame El Kaouakibi. Liesbeth verstuurde prompt een e-mail naar haar medewerkers met het advies aan die vraag zelfstandig noch enig ander woord vuil te maken. Negeren, luidt het ordewoord. In een tijd waarin men alles moet kunnen zeggen, moet men ook over alles kunnen zwijgen. Toch wel een dubbele.
Wie wél alles mag zeggen is Tom Van Grieken, voorzitter van die partij die ijvert voor vrije meningsuiting. Voor zover het tenminste haar eigen mening betreft. Hij mag een gastcollege geven aan de KUL. De universiteit verschaft hem een podium om zijn opgeblazen waanideeën over eigen volk, islamisering, omvolking en onbetrouwbare elites als waarheid uit te strooien over de hoofden van eerstejaarsstudenten. Er is veel protest tegen de invitatie. De KUL zelf zegt “het maatschappelijk debat te willen aanzwengelen.” Op Twitter, waar het vaak erger stinkt dan aan de pissijn bezijden de kathedraal na de Bollekesfeesten, orakelt een professor: ‘Hitler werd ook door het volk verkozen.’ Beetje prof leidt daaruit dan af dat het volk, als dat al bestaat, de bal weleens misslaat. Zich door oppervlakkig bekkende schijnoplossingen makkelijk om de tuin laat leiden. Of voegt eraan toe dat Hitlers eerste beleidsdaad eruit bestond elke oppositie te verbieden. Het vrije woord gebruiken om het af te schaffen, wel een paradoxale.
Mag dan niet elke mening vrij worden verkondigd? Dat is een makkelijke. Natuurlijk wel. Graag op ietwat beschaafde wijze, dat vind ik wel een belangrijke. En ook, woorden doen ertoe. Ze zijn als kruiden, sommige zijn heilzaam, andere giftig. Je laat ze beter niet los op de achteloze luisteraar zonder kritisch wederwoord. Voor je het weet krijg je partijvoorzitters die elke week in De Zevende Dag zonder tegenspraak van jetje komen geven en verder elk debat uit de weg gaan. Fantoomdemocratie.
‘Kijk hier, ons Daphne.’ Met verzaligde blik duwt de ene vrouw haar Samsung onder de neus van de ander. Een ukje op een deken.
‘Een schoontje,’ reageert de vriendin. Ze staan eindelijk op, ik kan op zoek naar de vestiaire. Gelukkig, anders wordt ook deze avond weer een late.
Sprekershoek 